برندسازی گردشگری سلامت ایران و معرفی آن به گردشگران پزشکی در دنیا

احتمالا خودتان هم فهمیده‌اید که در سال‌های اخیر، کشور ما از نظر پزشکی پیشرفت‌های زیادی به خود دیده است. این پیشرفت‌های پزشکی به حدی رسیده‌اند که حتی می‌توان با‌ آن‌ها یک برندسازی جهانی انجام داد! برای مثال ما می‌توانیم یک برندینگ بین‌المللی با عنوان “گردشگری سلامت در ایران” راه بیندازیم. اما چگونه؟

در کشور ما پیشرفت‌های پزشکی خودشان را در همه ابعاد به مردم خود ایران نشان داده‌اند، اما اغلب مردم سایر کشورهای جهان از وجود این پیشرفت‌های پزشکی بی‌اطلاع‌اند. برای مثال تصور کنید که جراحی‌های زیبایی که در ایران بسیار پیشرفت کرده‌اند، اگر جهانی شود، چه امتیازاتی برای مردم ایران به ارمغان می‌آورد؟! اولین امتیاز این است که مقدار زیادی دلار و ارز خارجی وارد کشور می‌شود. دومین امتیاز هم این است که دیدگاه منفی مردم جهان نسبت به ایران و ایرانیان تغییر پیدا می‌کند.

پس قطعا شناخت ایران به عنوان یک مقصد گردشگری سلامت می‌تواند امتیازات زیادی به همراه داشته باشد که به دو مورد فوق ختم نمی‌شود. (در ادامه، تمامی این امتیازات را به طور کامل و مفصل با هم بررسی می‌کنیم.) در ضمن این را هم در نظر بگیرید که ایران به غیر از مقصد سلامت می‌تواند یک مقصد گردشگری بسیار جذاب هم برای گردشگران خارجی باشد. گردشگران خارجی از وجود طبیعت بسیار زیبا و بکر ایران کاملا بی‌اطلاع‌اند و تصور می‌کنند که ایران تماما کویر سوزان است! پس حالا اگر این افراد طبیعت ما را ببیند، برای سایر مردم جهان هم این زیبایی را تعریف می‌کنند.

حال سوال این‌جاست که چگونه می‌توانیم کاری کنیم که گردشگران خارجی به ایران بیایند؟ آیا با نشان دادن تصاویری از طبیعت بکر ایران، آن‌ها به فکر سفر به ایران می‌افتند؟ قطعا خیر. پس چاره چیست؟ برای پاسخ به این سوالات باید به اولین سوال این مقاله که چگونگی برندسازی بود، برگردیم. در واقع برای برندسازی گردشگری سلامت ایران، باید پایگاهی بسازیم که از طریق ساخت این پایگاه، گردشگران را در ابتدا برای پزشکی و بعد برای گردشگری به ایران دعوت کنیم. حال اینکه این برندسازی چگونه باید انجام گیرد و چه مشکلاتی در این راه وجود دارد، موضوعی است که در ادامه مقاله و در قالب مصاحبه خبرگزاری تسنیم با حسین یاراحمدی -مدیرعامل آریامدتور- بیشتر به آن پی خواهید برد.

 صنعت گردشگری ایران (پیش‌زمینه‌ای برای برندسازی گردشگری سلامت ایران)

در این مقاله قصد داریم درباره برندسازی گردشگری سلامت ایران به طور کامل صحبت کنیم. اما قبل از اینکه وارد این مبحث شویم، خوب است که درباره زیرساخت‌های گردشگری ایران مطالبی بدانید. زیرساخت‌های گردشگری ایران از طبیعت بکر آن آغاز می‌شود و تا جاذبه‌های تاریخی ادامه پیدا می‌کند. در میان این جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، جاذبه‌هایی هم وجود دارد که به تازگی توانسته جایگاه ویژه‌ای در ایران پیدا کند. (از جمله این جاذبه‌ها می‌توان به همان پیشرفت‌های پزشکی اشاره کرد.)

برای معرفی جاذبه‌های تاریخی ایران می‌توان به صدها بنای تاریخی باشکوه‌مان اشاره داشت. برای مثال می‌توان در بین این بناها از تخت جمشید یاد کرد و تا مقبره سایر بزرگان ایران نیز رفت. این مقبره‌ها در کشور ما به تعداد زیادی وجود دارد؛ چرا که در طول سالیان متمادی گذشته در کشور ما، شاعران و دانشمندان باشکوهی زندگی کرده‌اند که الان برای ما افتخارآفرین محسوب می‌شوند. برای مثال در ایران آرامگاه بزرگانی مانند حافظ، فردوسی و ابوعلی سینا وجود دارد که از نظر تاریخی بسیار جذاب و دیدنی‌اند. البته متاسفانه همان‌طور که می‌دانید، از این آثار تاریخی استفاده چندانی نمی‌شود. اما در ترکیه به این شکل نیست و به خوبی از آثار تاریخی‌اش استفاده می‌شود.

در کشور ترکیه با اینکه زیرساخت‌های تاریخی کمتری دیده می‌شود، اما این کشور پیشرفت‌های زیادی در این زمینه کرده است. برای مثال ترکیه تنها در سال ۲۰۱۷ مبلغی در حدود ۴.۴ میلیارد دلار توانست از راه گردشگری در اماکن خود به دست آورد که مبلغی واقعا عظیم محسوب می‌شود. بخش زیادی از این مبلغ حاصل بازدید گردشگران از مقبره مولانا در این کشور است. حالا شما فرض کنید که تنها یک مقبره به این شکل در ترکیه وجود دارد و اگر بیشتر بود، این کشور چه درآمدی داشت! حال ما صدها آرامگاه و بنای تاریخی عظیم داریم، اما عملا از هیچ کدام استفاده توریستی نمی‌کنیم. اما چرا؟

 چرا نمی‌توانیم از امکانات گردشگری ایران استفاده کنیم؟

چون کشور ما تحریم است و تصویر خوبی در بین مردم جهان ندارد، اگر بتوان در کنار جاذبه‌های تاریخی و طبیعی راهی پیدا کرد که گردشگران را به سفر به ایران تشویق کرد، عملا با یک تیر دو نشان زده‌ایم. برای مثال اگر از راه برندسازی گردشگری سلامت ایران، روشی برای ورود پیدا کنیم، هم می‌توانیم گستره پزشکی ایران را رونق دهیم و هم می‌توانیم اماکن تاریخی طبیعی را به گردشگران خارجی نمایش دهیم. البته این زیرساخت برای ورود گردشگران از راه پزشکی و روش‌های دیگر، هنوز یه طور کامل عملی نشده است، اما می‌توان مانند کشور ترکیه که گفته تا سال ۲۰۳۰ ، ۴۰ میلیارد دلار از راه گردشگری کسب می‌کند، ما هم به آینده امیدوار باشیم.

یکی از دلایلی که می‌توان به آینده امیدوار بود، وجود برخی شرکت‌های دانش بنیان در ایران است. این شرکت‌‌ها به تازگی در ایران پیشرفت‌های زیادی داشته‌اند و توانسته‌اند در صنایع گردشگری تغییراتی اساسی پدید آورند. آریامدتور در جهت برندسازی گردشگری سلامت ایران تلاش می‌کند.

در این مقاله مصاحبه‌ای از آقای حسین یاراحمدی (مدیر عامل آریا مدتور) با خبرگزاری تسنیم برای شما آماده شده که در ادامه می توانید آن را دنبال کنید.

آشنایی با آریامدتور از زبان مدیرعامل آن

آقای یاراحمدی برای آغاز معرفی گفت: آریامدتور شرکتی در حوزه خدمات مربوط به گردشگری سلامت است. این شرکت در بستر پلتفرمی خاص، پزشکان و بیمارستان‌‌های ایرانی را به صورت آنلاین به بیماران خارجی معرفی می‌کند. این پلتفرم تا به الان با پیشرفت‌های زیادی همراه بوده و توانسته به سه زبان زنده دنیا مجهز شود و این مجهزشدن با زبا‌ن‌های بیشتر ادامه‌دار هم خواهد بود.

آقای یاراحمدی در ادامه افزود که کشور ما به لحاظ پزشکی بسیار پیشرفت کرده است و ما شاهد ورود تعداد زیادی بیمار، هم از کشورهای محروم و هم از مناطق پیشرفته جهان بوده‌ایم. پیشرفت پلتفرم ما تنها محدود به کشورهای عزیز همسایه مانند عراق و افغانستان نمی‌شود و ما از قاره سبز اروپا و حتی آمریکا نیز گردشگران سلامت زیادی داریم. پس ظرفیت کشور ما در حوزه پزشکی هم‌پا و حتی فراتر از کشورهای توسعه‌یافته غربی است.

در سال ۱۳۹۸ اعلام شد که ۶۰۰ هزار گردشگر سلامت وارد ایران شده است. این رقم مناسبی نسبت به قبل محسوب می‌شود که با توجه به پیشرفت‌های چند سال اخیر، این رقم قطعا بیشتر هم شده است. این گردشگران از ۸۰ بشکه نفت ارزآوری بیشتری برای کشور دارند و وقتی وارد ایران می‌شوند، می‌توانند کم‌کم بسیاری از مشکلات ما را که ناشی از تحریم‌ها بوده، حل کنند. برای مثال در همان سال ۹۸ که مبلغ ارزآوری گردشگران خارجی نمایان شد، ۱.۲ میلیون دلار ارز برای ایران فراهم آمد که مبلغ قابل‌توجهی بود. ضمن اینکه این مبلغ خیلی راحت به کشور آمد؛ درحالی‌که اگر می‌خواستیم نفت بفروشیم، دردسرهای به مراتب بیشتری برای انتقال ارز وجود می‌داشت.

صنعت گردشگری ایران و مشکلات پیش رو

قبل از اینکه بخواهیم درباره برندسازی گردشگری سلامت ایران و مشکلاتش سخن بگوییم، در ابتدا باید درباره معضلات گردشگران خارجی مطالبی بگوییم. آقای یاراحمدی درباره معضلات گردشگری ایران توضیح دادند که یکی از این مشکلات را تعطیلات فراوان در ایران دانسته‌اند. روزهای جمعه در ایران تعطیل رسمی محسوب می‌شوند و سفارت‌‌خانه‌ها هم در این روز تعطیل هستند. درضمن سایر روزهای تعطیل در ایران نیز برای مسئولان سفارت تعطیل محسوب می‌شود. حال آن‌که بیشتر مسئولان سفارت‌خانه‌ها روزهای شنبه و یکشنبه را نیز به تبع خارجی‌ها نمی‌‌آیند!

با وجود موارد فوق متوجه می‌شویم که خارجی‌ها راهی سخت برای ورود به سفارت‌خانه‌های ایران دارند. درضمن باید بدانید که همان روزهای اندک ورود هم فقط ۹ تا ۱۲ ویزادهی اتفاق می‌افتد. در نتیجه بسیاری از گردشگران در این راه مایوس و دلسرد می‌شوند.

البته فقط این روزهای تعطیل نیست که ورود گردشگران به سفارت‌خانه‌ها را با مشکل مواجه می‌کند، بلکه معضلاتی از جمله تاخیر در صدور ویزا نیز مسافران خارجی را دو دل می‌سازد. فرایند ویزا دادن سفارت ایران به افراد مقیم سایر نقاط دنیا واقعا زمان‌بر است. حال اگر کسانی که می‌خواهند به ایران سفر کنند، از کشورهایی نظیر آمریکا و انگلیس باشند، فرایند ویزادهی سخت‌‌تر و طولانی‌تر هم می‌شود. برای مثال گاهی این زمان می‌تواند حتی به ۶۰ روز برسد. اما رقیب سرسخت ما یعنی ترکیه مشکلات مربوط به ویزا را به خوبی حل کرده است.

مردم بسیاری از نقاط دنیا از جمله کانادا و انگلیس به‌راحتی و بدون ویزا می‌توانند به ترکیه سفر کنند و دیگر نگران زمان سپری‌شده برای گرفتن ویزای خود نباشند. البته فرایند ویزادهی فقط برای مردم این کشورها سخت نیست و حتی برای مردم کشورهای همسایه نیز ویزای ایران به سختی صادر می‌گردد. برای مثال مردم افغانستان طی تنها دو الی سه روز کاری می‌توانند برای رفتن به هند اقدام کنند، اما چین زمان کوتاهی برای گرفتن ویزای ایران -علیرغم وعده‌های فراوان- عملا دست‌نیافتنی محسوب می‌شود. مشکل گرفتن ویزا برای مردم افغانستان در حالی است که اگر آن‌ها کمی صبور باشند و ویزای ایران را بگیرند، می‌توانند با هزینه بسیار کمتری نسبت به هند معالجه شوند.

حال در کنار موارد فوق این را هم در نظر داشته باشید که اغلب مردم دنیا نسبت به ایران دیدگاه خوبی ندارند و امکان اینکه به راحتی سفر به ایران را قبول کنند، بسیار کم است. در واقع یک زمان نسبتا زیادی هم لازم است تا به مردم کشورهای دیگر بفهمانیم که ایران همانند آنچه در تبلیغات منفی کشورهای غربی می‌بینند، نیست. حال اگر موفق شویم که وجهه خوب و زیبای ایران را به مردم دنیا نشان دهیم، باز هم با برخوردهای نامناسب برخی افراد، این تعداد جذب‌شده سریعا نسبت به ورود به ایران دلسرد می‌شوند.

دلسردی گردشگران که حاصل برخورد زننده برخی افراد بوده، به حدی است که بسیاری از اوقات، خودمان برای رفتن به سفارت‌خانه‌ها اقدام کرده‌ایم. حال اگر تمام این مسائل را به برخی از سازمان‌ها بگوییم و از آن‌ها بخواهیم که سازمان‌های اطلاعاتی کشور با ما هماهنگ شوند، بسیاری از مشکلات حل می‌گردد.

چرایی عدم برندسازی گردشگری سلامت ایران

مدیرعامل آریامدتور در این‌باره معتقد است که هنوز هیچ برندسازی با ماهیت برند گردشگری سلامت ایران انجام نشده است. لذا متاسفانه ایران به عنوان یک مقصد گردشگری جهانی محسوب نمی‌شود. اما چاره چیست؟ برای این‌که بتوانیم برای برندسازی گردشگری سلامت ایران چاره‌ای بیاوریم، باید به ارگان‌های دولتی متوسل شویم؛ چرا که برندسازی یک کشور در وهله اول وظیفه‌‎ی حاکمیت آن مرز و بوم است و بخش خصوصی توان و هزینه لازم برای انجام این کار را ندارد. در ضمن دلال‌ها هم کار بخش خصوصی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه می‌سازند. اما چرا؟

وجود دلال‌ها؛ از دلایل بسیار محکم عدم برندسازی گردشگری سلامت ایران

دلال‌ها برای بسیاری از مشاغل همانند سم می‌مانند. برای مثال در همین حوزه گردشگری سلامت، دلال‌ها با بی‌اعتماد ساختن مسافران خارجی، این برندینگ را مرتبا با مشکلاتی مواجه می‌کنند. کار این دلال‌ها به این صورت است که مسافران سلامت را پیدا می‌کنند و در ازای گرفتن مبلغی پول، آن‌ها را به پزشکانی که چندان خبره نیستند، معرفی می‌کنند. البته ممکن است که در این بین، دلال‌ها پزشکان خوبی هم پیدا کنند؛ اما چون فقط معرفی اولیه را انجام می‌دهند، پس نمی‌توانند اطمینان مشتری را کسب کنند.

آقای یاراحمدی در ادامه گفت که نکته بسیار منفی این موضوع تازه از زمانی آغاز می‌شود که ما می‌فهمیم بسیاری از درمانگا‌ه‌ها و بیمارستان‌ها نیز از این دلال‌ها حمایت می‌کنند. اما چرا حمایت می‌کنند؟ چون که دلال‌ها فقط یک بار بیمار را به نزد پزشک می‌برند و دیگر نتایج او را دنبال نمی‌کنند. این در حالی است که مجموعه‌هایی مثل ما تماما معضلات پس از مراجعه بیمار را نیز مورد بررسی و پیگیری قرار می‌دهند. این کار ما با اینکه خوب است، اما مورد پسند بسیاری از بیمارستان‌ها نیست؛ چرا که برای آن‌ها دردسرزا است و نمی‌خواهند که بیمار چندین بار به آن‌ها مراجعه کند.

البته ما این موضوع را ما با معاون وزیر در میان گذاشتیم، اما او فعالیت دلال‌ها را به گونه‌ای تلقی کرد که انگار روی هم رفته حضور آن‌ها به صرفه‌تر از عدم حضورشان است! البته این نگاه، نگاه درستی نیست؛ چرا که دلال‌ها شاید در نگاه اول ارزآوری برای کشور داشته باشند، اما در گذر زمان برای صنعت گردشگری واقعا خطرآفرین هستند. چرا که با وجود معضلات آن‌ها، دیگر فرد اعتماد نمی‌کند که سری بعد هم برای سفر به ایران بیاید. حال شما در نظر بگیرید زمانی که دلال‌ها به شدت در کشور ما اوضاع را به هم ریخته‌اند، کشوری مثل برزیل در آمریکای لاتین و کره‌جنوبی در شرق آسیا و ترکیه همیشه با یک سیستم قدرتمند جلوی دلال‌ها را گرفته‌اند و برندسازی آن‌ها برخلاف ما عملا شکل گرفته است.

آیا مسئولان خدمت شما را کاملا درک کرده‌اند؟

پاسخ پرسش فوق بصورت کوتاه خیر است. اما چرا؟ سه وزارت‌خانه امور خارجه، میراث فرهنگی و بهداشت برای عملکرد و اقدامات ما تصمیم می‌گیرند. این تصمیم‌گیری‌های متعدد و بعضا متناقض هر وزرات‌خانه با دیگری موجب شده که کار ما عملا با مشکلات جدی مواجه شود؛ چرا که به جای اینکه هرکس بخشی از کار را قبول کند و راهبردها را پیش ببرد، صرفا با دستورات متضاد، معضلات ما را بیشتر و بیشتر می‌کند.

البته در این خصوص کمیته‌ای برای حمایت از ما در دولت قبلی تاسیس شد. اما مدیران این کمیته عمدتا در شرکت‌های خصوصی خودشان فعالیت می‌کردند و این حوزه فقط برایشان نفع شخصی داشت و فاقد کمک به ما بود. پس تاسیس این کمیته هم عملا فایده نداشته و ندارد و ما باز هم برای گرفتن مجوز باید سه سال سختی بکشیم. این سختی کشیدن هنگامی که می‌فهمیم به موجب ((بند ب))، برای ادامه کار نیاز به دستور وزارت میراث فرهنگی داریم، اما برای فعالیت‌های عمیق به مجوز وزارت بهداشت احتیاج داریم، کمی سخت‌تر هم می‌شود.

آقای یاراحمدی در ادامه گفتند که شرکت آریامدتور یک شرکت دانش‌بنیان در بستر اینترنتی محسوب می‌شود. پس عملا کارمندان ما نباید نیاز به شرط فیزیکی برای کار داشته باشند. اما بنابر زیرساخت‌ها، اگر نیاز به تاسیس شرکتی فیزیکی داشتیم، از نظر دستور ساخت و اجرا عملا غیرقانونی تلقی می‌گردد. اما اگر ضمانت لازم در جهت ادامه کار شرکت ما و سایر شرکت های دانش‌بنیان در دستور کار قرار بگیرد، ما می‌توانیم برای کشور بسیار مفید باشیم. به یاد داشته باشید شرکت‌های دانش بنیان از پول دولت هزینه‌ای صرف نمی‌کنند و تماما نهادهای مردمی نخبه هستند که شرکت‌ها را توسعه می‌دهند.

برندسازی گردشگری سلامت ایران و رقیب همیشگی آن: ترکیه

ترکیه در سال‌های اخیر توانسته در حوزه برندسازی گردشگری سلامت بسیار موفق عمل کند و در واقع گوی سبقت را از ایرانیان ربوده است. کارهایی که ترکیه برای سبقت از ایران در حوزه گردشگری سلامت انجام داده، موارد متعددی هستند. برای مثال ترکیه صنعت هوایی و ریلی خود را روزانه بهتر و بهتر کرد تا گردشگران به راحتی در این کشور رفت‌وآمد کنند. علاوه بر این، ترکیه دهکده‌هایی را با اسم “دهکده سلامت” در کشورش سازمان‌دهی کرد تا گردشگران خارجی برای انجام کارهای خود به مشکل کمتری بربخورند. همچنین این کشور بیمه‌نامه‌هایی برای مسافران سلامت ترکیه قرار داد تا دیگر هیچ بهانه‌ای برای عدم ورود به ترکیه جهت درمان وجود نداشته باشد.

در حال حاضر ما در برابر ترکیه صرفا تخصص بیشتر پزشکانمان را داریم که آن هم با سیاست‌های غلط در حال از دست رفتن است؛ چرا که سالانه تعداد زیادی از پزشکان خبره کشور ما به ترکیه و سایر کشورها مهاجرت می‌کنند که این موضوع برای ادامه روند کار ما و کشور می‌تواند فاجعه بار باشد. لذا مسئولان می‌بایست هرچه سریع‌تر در این خصوص کاری انجام دهند. زیرا در حال حاضر به دلیل پایین بودن ارزش ریال، یک فرصت عالی وجود دارد تا گردشگران، ما را به جای ترکیه مقصد نهایی خود قرار دهند.

انتظار شما از حاکمیت در خصوص برندسازی گردشگری سلامت ایران چیست؟

آقای یاراحمدی در این خصوص گفتند که ما نخبگان زیادی در این حوزه در شرکت‌های دانش بنیان داریم. اما سرمایه‌گذاری کارآمدی بر روی این افراد و این شرکت‌ها انجام نمی‌گیرد. در عوض کشورهایی مانند عمان و ترکیه با سیستم هدفمند برای پیشبرد برندسازی گردشگری سلامت خود اقدام می‌کنند. اگر مسئولان در این خصوص اقداماتی انجام ندهند، نخبگان این حوزه و بسیاری از حوزه‌های دیگر نه تنها به صورت فردی بلکه در قالب شرکت‌های دانش بنیان از کشور مهاجرت می‌کنند… پس انتظار حمایت و آسان کردن راه برای نخبگان این حوزه را داریم.

جمع بندی

در این مقاله سعی شد صفر تا صد برندسازی گردشگری سلامت ایران توضیح داده شود. ما در ابتدا در رابطه با زیرساخت‌های گردشگری ایران گفتیم و بعد به سراغ مقوله برندسازی گردشگری سلامت ایران رفتیم. در آخر هم در رابطه یا مشکلات مطالبی برای شما به میان آوردیم. اگر شما جزو کسانی هستید که به انواع حوزه‌های گردشگری و گردشگری پزشکی ایران علاقمند هستید، پیشنهاد می‌کنیم که مقالات آینده ما را نیز دنبال کنید.

تصاویری از مصاحبه خبرگزاری تسنیم با مدیرعامل آریامدتور

سایر اخبار گشت سلامت آریا