محمد نصری، نماینده‌ استارتاپ‌های گردشگری سلامت در نشست‌ نقد و اندیشه

از سال 1390 به بعد که اینترنت ایران دچار تحول شد فضای مجازی تعریف تازه‌ای به کسب‌وکارها داد. شکل‌گیری ارتباط بدون محدودیت زمانی و مکانی از طریق اعتماد الکترونیک به یکدیگر، سرعت رشد را برای شرکت‌ها پرشتاب کرد.

نزدیک به دو سال است که سلسله نشست‌های نقد و اندیشه با محوریت فضای مجازی و ارتباطات اجتماعی در ساختمان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار می‌شوند. محمد نصری مهمان سی ‌و سومین جلسه‌ی آن با موضوع “کارآفرینی در فضای مجازی” بود. در این نشست با حضور احسان محمدی، محمد نصری، اشکان بروج و حسین اسحاقی به بیان چالش‌ها و موفقیت‌های مهمی پرداخته‌شد. خلاصه‌ای از آن و گزارش کامل گفته‌های محمد نصری در جلسه را بخوانید.

در سی و سومین جلسه از نشست نقد و اندیشه چه گذشت؟

احسان محمدی -روزنامه نگار و فعال فضای مجازی- به‌عنوان میزبان نشست و متخصص در موضوع جلسه، با اشاره به قطعی اینترنت در کشور شروع به‌ صحبت کرد. اتفاقی ناگهانی که کسب‌وکارهای زیادی را تحت تأثیر قرار داد. “اشتغال” یکی از بزرگ‌‌ترین چالش‌های دولت است و عدم دسترسی به فضای مجازی، بستر کارآفرینی و بازاریابی آنلاین، حتی برای چند روز، مشکلات بزرگی را برای کشور به دنبال خواهد داشت.

در ابتدای جلسه، هر یک از مهمانان ضمن ارائه‌ی تعریفی از کسب‌وکار خود، از چالش‌ها و موانع موجود صحبت کردند. اشکان بروج -تدوینگر استانداردهای اقامتگاه‌های بوم‌گردی ایران و بنیان‌گذار آکادمی گردشگری ایران- هم از کمبودهای حوزه‌ی فعالیت خود گفت و از نبود نظارت بر روند پیشروی فعالان در این مسیر گلایه کرد. او هم‌چنین اعتقاد داشت که اقامتگاه‌های بوم‌گردی در ایران فاصله‌ی بسیار زیادی با استانداردهای جهانی دارند.

حسین اسحاقی -مدیرعامل پلت‌فرم ایران بوم‌گردی- از چگونگی شروع و جزئیات پیشرفت در مدت فعالیتش گفت. به گفته‌ی او، قوانین حاضر برای کسب‌وکارهای اینترنتی فاقد انعطاف بوده و با پیشرفت تکنولوژی همراه نیستند.

“انتخاب نام” یکی از چالش‌های او در اخذ مجوز بود. نامی که هم طبق قوانین مصوبه وزارت میراث فرهنگی باشد و هم در یاد بماند. اما در نهایت آن‌چه به تأیید رسید، نامی نبود که بتواند در فضای مجازی دهان به دهان بچرخد. پس کنار گذاشته‌شد. امروزه هیچ‌کدام از مشتریان، با نام ثبت‌شده‌ در وزارت میراث فرهنگی، ایران بوم‌گردی را نمی‌شناسند.

محمد نصری: “حتی خود ما به او گفتیم بیماران خارجی به ایران نمی‌آیند”

محمد نصری -مدیرعامل پلت‌فرم آریامدتور- در ابتدا تعریف صحیحی از گردشگری سلامت ارائه داد:

تصور این است که فرد با هدف تفریح به کشور سفر می‌کند و کار درمانی انجام می‌دهد. اما در واقع فرد برای دریافت خدمات زیبایی یا درمانی سفر می‌کند، در کنار آن یا در دوران نقاهت تور تفریحی یک‌روزه برای بیمار یا همراهانش برنامه‌ریزی می‌شود.

عدم امکان برنامه‌ریزی بلند مدت برای استارتاپ‌ها، اصلی‌ترین معضل ناشی از بی‌ثباتی اقتصاد ایران

او از چگونگی شکل‌گیری ایده‌ی شرکت، جذب سرمایه و روند رشد آریامدتور گفت. زمانی‌که بنیان‌گذاران آریامدتور در کسب‌وکاری مربوط به برنامه‌نویسی سایت و نرم‌افزار موبایل فعالیت می‌کردند، یکی از پزشکان به‌نامِ ایرانی درخواست طراحی سایتی سه زبانه را به آن‌ها داد. هدف او جذب بیمار از کشورهای اروپایی بود. به گفته‌ی محمد نصری، به قدری این ایده دور از ذهن بود که آن‌ها با اطمینان از بعید بودن سفر بیماران خارجی به ایران می‌گفتند.

اما بعد از به‌عهده گرفتن مدیریت سایت و انجام کارهای لجستیکی بیماران، نسبت به ورود به این بازار بکر مشتاق شدند. محمد نصری از افزایش قیمت دلار در سال‌های اخیر صحبت کرد که موجب 15 برابر رشد در واحدهای ارزی و 35 تا 40 برابر رشد ریالی برای ما شد.

مدیرعامل آریامدتور ضمن توصیه به دوری از ترسِ شروع برای دست‌یافتن به درآمد ارزی، اضافه کرد، در زنجیره ارزش صنعت گردشگری سلامت (بازاریابی، عملیات، درمان)، نهادها و مشاغل بسیار گوناگونی درگیر هستند که حتی دیده نمی‌شوند. ورود جوانان و سرمایه‌گذاران به این فضا سهم کشور ایران را از بازار مدیکال توریسم جهانی افزایش می‌دهد. زمانی مدیکال توریسم کشورها قوت گرفت که ارزش پول آن‌ها پایین آمد.

برای ورود به گردشگری سلامت ایران، چه چالش‌هایی پیش روی شما است؟

• پیچیدگی و بی‌ثباتی اقتصاد داخلی
• نبود روابط پایدار با کشورهای خارجی
• نبود تفاهم میان متولیان صدور مجوز
• نیاز عمده به فرهنگ‌سازی میان مردم
• مشکلات و سختی‌های دریافت ویزا برای گردشگران سلامت
• کمبود زیرساخت‌های اساسی گردشگری اعم از پرواز مستقیم و هتل‌ها
• مشکلات انتقال پول در سطح دنیا
• تصویر نامناسب از ایران یا گاها بی‌تصویری

با این‌که موفقیت‌ها و دستاوردهای زیادی پس از تلاش‌ بی‌وقفه نصیب استارتاپ‌ها می‌شود. اما همه‌ی ماجرا این نیست. موانع داخلی و خارجی فراوانی بر سر راه پیشرفت و سوددهی کسب‌وکارهای نوین ایرانی وجود دارند. موانعی که با وجود تفاوت حوزه‌ی فعالیت، میان آن‌ها مشترک بوده و به طریقی امکان ترقی را از آن‌ها می‌گیرد.

افزایش ناگهانی قیمت بنزین در ایران که از پیچیدگی و بی‌ثباتی اقتصاد در کشور نشأت می‌گیرد، یکی از مسائل مهم مورد بحث در این نشست بود. حسین اسحاقی از ایجاد یک شوک روانی میان مشتریان و سقوط میزان تقاضا به رقمی ناچیز پس از قطعی اینترنت گفت. او عدم امکان برنامه‌ریزی بلند مدت برای استارتاپ‌ها را اصلی‌ترین معضل ناشی از بی‌ثباتی اقتصاد ایران دانست.

محمد نصری، ثبات در روابط سیاسی را به‌خصوص برای کسب‌وکارهای بین‌المللی به‌اندازه‌ی ثبات اقتصادی مهم می‌داند. عدم صدور ویزا و نبود پرواز مستقیم که نتیجه‌ی نبود روابط پایدار با دیگر کشورها هستند جذب بیماران را دشوار کرده و جلوی بازاری بزرگ را گرفته‌ است. حال قطع ناگهانی ارتباط با بیماری که احتمالاً تصور مثبتی از ایران ندارد، هزاران بار بر این دشواری می‌افزاید.

هر ساله یک میلیون و دویست هزار گردشگر برای دریافت خدمات درمانی از آمریکا سفر می‌کنند که مقصد بسیاری از آن‌ها کشورهایی مثل هند است. هم‌چنین روزانه دو پرواز از افغانستان با هدف گردشگری سلامت به سمت هند می‌روند. با این‌که هزینه‌ی درمان در هند بسیار بیش‌تر و کیفیت درمان بسیار کم‌تر از ایران بوده، اما کشور هند سهم فراوانی از گردشگران سلامت را نصیب خود کرده‌است. تا جایی که بیماران افغان به‌دلیل مشکلات ویزا، امکان سفر به کشور هم‌سایه، هم‌فرهنگ، هم‌دین و هم‌زبان خود را ندارند.

ارزآوری گردشگر سلامت معادل 30 تا 40 بشکه‌ی نفت

محمد نصری در ادامه‌ی صحبت‌هایش از اهمیت مدیکال توریسم گفت. از این‌که هر گردشگر سلامت معادل 30 تا 40 بشکه‌ی نفت برای کشور ارزآوری دارد.

در شرایطی که قادر به فروش بشکه‌های نفت نیستیم، دریافت ارز نقد از گردشگر فرصت کم‌یابی است که می‌بایست برای گسترش آن برنامه‌ریزی جدی شود. وزارت امور خارجه، وزارت میراث فرهنگی و وزارت بهداشت هر کدام طفل نوپای گردشگری سلامت ایران را از آنِ خود می‌دانند و تقریباً دریافت مجوز برای شرکت‌ها را به اتفاقی معجزه‌آسا تبدیل کرده‌اند. از آن گذشته در بیش‌تر شهرهای ایران دیدگاه مناسبی نسبت به گردشگران عراقی وجود ندارد و این یعنی از دست دادنِ اصلی‌ترین بازار مشتریان برای ایران!

نقش تولید محتوا در کسب‌وکارهای آنلاین

طبق آمار سازمان جهانی گردشگری از هر ده شغل، یکی در زمینه‌ی گردشگری ایجاد شده‌است. یکی از مهم‌ترین کمبودهای ما در این زمینه تولید محتوا است که بی‌کیفیتی آن باعث تحریف سابقه‌ی ایران شده‌است.

به گفته‌ی اشکان بروج، داده‌ی اشتباه درباره‌ی مفاهیم کلیدی منجر به ایجاد جهالت فرهنگی در میان مردم می‌شود. او اعتقاد دارد که برخی دوره‌های گذار می‌توانند فرصتی برای تقویت مهارت‌ها و آموزش در حوزه‌های مورد نیاز باشند.

محمد نصری نیز بر اهمیت تولید محتوای غیرفارسی برای وب‌سایت‌ها تأکید کرد و افزود ورود به این فضا، فضای بکری برای جوانان جهت خلق ارزش است. برای نمونه، اگرچه مکان‌ها و ظرفیت‌های زیادی برای گردشگری تندرستی در ایران وجود دارند، اما گردشگران نسبت به آن‌ها تا حد زیادی ناآشنا و بی‌اطلاع هستند. وجود چنین ضعفی، بازار گردشگری تندرستی در ایران را به‌شدت خلوت کرده‌است.

ما از فقر محتوا رنج می‌بریم. تصویر نامناسب علیه ایران قسمت کوچکی از ماجرا است. قسمت اصلی بی‌تصویری است.

سخن آخر محمد نصری در نشست نقد و اندیشه

محمد نصری، در انتهای جلسه از فعالان تمام حوزه‌ها تقاضا کرد که تجربیاتشان را بی‌دریغ منتشر کنند. چرا که این اتفاق نه تنها هیچ ضرری نداشته که موجب گسترش سهم شما از بازار حوزه‌ی فعالیت‌تان می‌شود.

ما تمام تجربیات‌مان را وبلاگ آریامدتور به اشتراک گذاشته‌ایم و رقیب خود را دیگر شرکت‌های تسهیل‌گر ایرانی نمی‌دانیم. ما به دنبال افزایش سهم ایران از بازار مدیکال توریسم جهانی در رقابت با ترکیه و هند هستیم.

از شما دعوت می‌کنیم تا فیلم کامل سی و سومین جلسه از سلسله نشست‌های نقد و اندیشه را در زیر مشاهده فرمایید.

سایر اخبار گشت سلامت آریا